ปัจจุบันไทยกับกัมพูชามีกลไกความร่วมมือในประเด็นชายแดนร่วมกัน 3 ระดับหลัก ได้แก่

1. กลไกการหารือภายใต้คณะกรรมาธิการเขตแดนร่วมไทย - กัมพูชา (Joint Boundary Commission - JBC) เป็นกลไกทวิภาคีที่สำคัญในการหารือกันทางเทคนิคและข้อกฎหมายระหว่างประเทศซึ่งจัดตั้งขึ้นตามบันทึกความเข้าใจ (Memorandum of Understanding - MOU) ว่าด้วยการสำรวจและจัดทำหลักเขตแดนทางบกปี 2543 เพื่อทำการสำรวจและจัดทำหลักเขตแดนทางบกของทั้งสองประเทศเป็นไปตามสนธิสัญญาสยาม - ฝรั่งเศส

2. ไทยและกัมพูชาได้ลงนาม “ความตกลงระหว่างรัฐบาลไทยและกัมพูชาว่าด้วยความร่วมมือชายแดน” เมื่อวันที่ 29 กันยายน 2538 เพื่อส่งเสริมความร่วมมือสำหรับการเสริมสร้างเสถียรภาพและความมั่นคงในพื้นที่ตามแนวชายแดน โดยเฉพาะการแก้ไขปัญหาร่วมกัน ตลอดจนพัฒนาและส่งเสริมผลประโยชน์ร่วมกันในพื้นที่ตามแนวชายแดน ซึ่งนำไปสู่การจัดตั้ง กลไกระดับทวิภาคีที่สำคัญของฝ่ายทหารอีก 2 กลไก ได้แก่ 2.1 คณะกรรมการชายแดนทั่วไป (General Border Committee - GBC) และ 2.2 คณะกรรมการชายแดนส่วนภูมิภาค (Regional Border Committee - RBC)

3. คณะกรรมการชายแดนทั่วไป (General Border Committee - GBC)

• GBC เป็นกลไกทวิภาคีระดับสูงด้านความมั่นคง มีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมไทยกับกัมพูชาเป็นประธานร่วม เพื่อหารือในการกำหนดแนวทางและมาตรการที่เหมาะสมเกี่ยวกับการส่งเสริมความร่วมมือและการรักษาความสงบเรียบร้อยในพื้นที่ชายแดนของทั้งสองประเทศ
• การประชุม GBC จะจัดขึ้นทุกปี โดยสลับกันเป็นเจ้าภาพ ซึ่งครั้งล่าสุด ไทยเป็นเจ้าภาพการประชุม GBC ครั้งที่ 17 เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม 2568

4. คณะกรรมการชายแดนส่วนภูมิภาค (Regional Border Committee - RBC)

• RBC เป็นกลไกระดับทวิภาคีของฝ่ายทหาร เพื่อหารือในระดับพื้นที่เกี่ยวกับการบริหารจัดการ การพัฒนา และการส่งเสริมความร่วมมือในการรักษาความสงบเรียบร้อยในพื้นที่ชายแดน ตลอดจนการแก้ไขปัญหาเฉพาะอื่น ๆ ซึ่งอาจจะเกิดขึ้นบริเวณชายแดนร่วมกัน โดยประธานร่วมเป็นระดับแม่ทัพภาคหรือตำแหน่งที่เทียบเท่า
• RBC แบ่งออกเป็น 3 ส่วน ได้แก่
  (1) กองทัพภาคที่ 2 กับภูมิภาคทหารที่ 4 ของกัมพูชา ดูแลชายแดนด้านภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนใต้ (อุบลราชธานี ศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์)
  (2) กองทัพภาคที่ 1 กับภูมิภาคทหารที่ 5 ของกัมพูชา ดูแลชายแดนด้านภาคตะวันออกตอนบน (สระแก้ว)
  (3) กองบัญชาการป้องกันชายแดนจันทบุรีและตราด (กปช. จต.) กับภูมิภาคทหารที่ 3 ดูแลชายแดนด้านภาคตะวันออกตอนล่าง (จันทบุรี ตราด)
• การประชุม RBC จะจัดขึ้นอย่างน้อยปีละสองครั้ง โดยสลับกันเป็นเจ้าภาพ โดยมีการประชุมของแต่ละส่วน ดังนี้
  • ในส่วนกองทัพภาคที่ 1 และภูมิภาคทหารที่ 5 ของกัมพูชา ไทยเป็นเจ้าภาพการประชุม RBC ครั้งที่ 30 เมื่อวันที่ 27 มิถุนายน 2567
  • ในส่วนกองทัพภาคที่ 2 และภูมิภาคทหารที่ 4 ของกัมพูชา กัมพูชาเป็นเจ้าภาพการประชุม RBC ครั้งที่ 25 เมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2567

ในส่วนกองบัญชาการป้องกันชายแดนจันทบุรีและตราด กับภูมิภาคทหารที่ 3 ของกัมพูชา กัมพูชาเป็นเจ้าภาพการประชุม RBC ครั้งที่ 26 เมื่อวันที่ 26 สิงหาคม 2567 ซึ่งเป็นการประชุม RBC ครั้งล่าสุด

* * * * *

กรมสนธิสัญญาและกฎหมาย
มิถุนายน 2568